نویسنده: اولایا مولدس آندرس         مترجم: مرجان بختیاری        ۱۹ خرداد ۱۴۰۴

پنج افسانه مصرف‌گرایی که باید در سال ۲۰۲۵ کنار گذاشت

«خرید درمانی» روشی رایج برای مقابله با احساسات منفی است و ممکن است آسان‌تر از مراجعه به روان‌درمانگر به نظر برسد. با این حال، تحقیقات به طور پیوسته نشان داده‌اند که مصرف‌گرایی مادی‌گرایانه به کاهش رفاه فردی و اجتماعی منجر می‌شود.

---

این مطلب نوشته‌ای است از اولایا مولدس آندرس که در تاریخ ۳۱ دسامبر ۲۰۲۴ با عنوان
Five consumer myths to ditch in 2025
در وب‌سایت  The Conversation منتشر شده است.

---

در طول سال گذشته، کتاب‌هایی مانند «کمتر» نوشته پاتریک گرانت و مستندهایی چون «الان بخر: توطئه خرید» مصرف‌کنندگان را تشویق کرده‌اند تا باورهای درونی‌شان درباره اینکه «مصرف بیشتر به معنای زندگی بهتر است» را بازنگری کنند.

با ورود به سال جدید، فرصت مناسبی فراهم شده تا به برخی از افسانه‌های مصرف‌گرایی که برای خودمان و برای سیاره زیان‌بار هستند، بیندیشیم و آن‌ها را کنار بگذاریم.

افسانه اول: خرید بیشتر به نفع مصرف‌کننده و جامعه است

«خرید درمانی» روشی رایج برای مقابله با احساسات منفی است و ممکن است آسان‌تر از مراجعه به روان‌درمانگر به نظر برسد. با این حال، تحقیقات به طور پیوسته نشان داده‌اند که مصرف‌گرایی مادی‌گرایانه به کاهش رفاه فردی و اجتماعی منجر می‌شود. در واقع، مطالعات نوظهور نشان می‌دهند که سبک‌های زندگی با مصرف پایین‌تر می‌توانند رضایت شخصی بیشتری به همراه داشته و منافع زیست‌محیطی بالاتری ایجاد کنند.

برخی ممکن است استدلال کنند که خرید بیشتر باعث رونق اقتصادی، ایجاد اشتغال و پشتیبانی از خدمات عمومی از طریق مالیات می‌شود. اما این تأثیر مثبت بر جوامع محلی اغلب بیش از اندازه بزرگنمایی می‌شود، چرا که زنجیره‌های تأمین جهانی و اجتناب از پرداخت مالیات توسط شرکت‌های بزرگ، این اثر را تضعیف می‌کنند.

برای اینکه مطمئن شوید خرج‌کرد شما واقعاً از جامعه‌تان حمایت می‌کند و به نابرابری‌های اقتصادی دامن نمی‌زند، مفید است که درباره داستان پشت برچسب‌ها و کسب‌وکارهایی که با پولتان از آن‌ها پشتیبانی می‌کنید، بیشتر بدانید.

افسانه دوم: جدید همیشه بهتر است

در حالی که برخی فناوری‌های پیشرفته واقعاً ممکن است نسبت به نسخه‌های قدیمی‌تر بهبود یافته باشند، اما برای اکثر کالاها «جدید بودن» لزوماً به معنای «بهتر بودن» نیست. همان‌طور که گرانت در کتاب «کمتر» استدلال می‌کند، کیفیت محصولات طی دهه‌های گذشته کاهش یافته، چرا که تولیدکنندگان بیشتر بر مقرون‌به‌صرفه بودن تمرکز کرده‌اند و در عمل به راهکارهایی چون «کهنگی برنامه‌ریزی‌شده» روی آورده‌اند. به این معنا که عمداً محصولاتی طراحی می‌کنند که پس از تعداد مشخصی استفاده خراب شوند تا چرخه مصرف ادامه یابد و به اهداف فروش برسند.

اما محصولات قدیمی‌تر اغلب بادوام‌تر ساخته شده‌اند؛ بنابراین انتخاب اجناس دست‌دوم یا تعمیر اقلام قدیمی می‌تواند هم برایتان صرفه‌جویی به همراه داشته باشد و هم کالاهایی با کیفیت بهتر نصیبتان کند.

افسانه سوم: پایبندی به پایداری زیست‌محیطی هزینه‌بر است

درست است که برخی برندها از واژه «پایدار» برای توجیه قیمت‌های گزاف استفاده کرده‌اند. اما اتخاذ روش‌های پایدار در مصرف اغلب می‌تواند رایگان باشد یا حتی با فروش یا بخشش اقلام غیرضروری، درآمدی هم برایتان به همراه داشته باشد.

به جای «خرید نو»، می‌توانید اقلام بدون استفاده‌تان را با دیگران مبادله کنید. مثلاً با برگزاری «مهمانی تعویض وسایل» برای چیزهایی مانند اسباب‌بازی یا لباس با دوستان، خانواده یا همسایه‌ها. مرتب‌سازی خانه‌تان می‌تواند فضا را آزاد کند، شادی به همراه داشته باشد و همچنین از طریق مبادله اقلام، به ایجاد ارتباط با دیگران کمک کند.

افسانه چهارم: خرید تجربه‌ها بهتر از خرید کالاهای مادی است

تحقیقات پیشین نشان داده‌اند که خرج کردن پول برای تجربه‌ها شادی بیشتری به همراه دارد، عمدتاً به این دلیل که این نوع خریدها افراد را بهتر دور هم جمع می‌کند. اما خرید کالاهای مادی که به شما کمک می‌کنند با دیگران ارتباط برقرار کنید مانند یک بازی رومیزی می‌تواند به همان اندازه لذت‌بخش باشد.

پژوهش من نشان داده است که نکته کلیدی در هنگام خرج کردن پول، درک این مسئله است که آیا این خرید به شما کمک می‌کند با دیگران ارتباط برقرار کنید، چیز جدیدی بیاموزید یا به جامعه‌تان خدمت کنید یا نه. مسئله بر سر این نیست که پولمان را صرف کالاهای مادی کنیم یا تجربه‌ها.

همچنین باید به یاد داشت که فعالیت‌های فراوانی وجود دارند که می‌توانند بدون نیاز به هزینه، همین اهداف را محقق سازند. پس به‌جای آنکه به‌طور غریزی به سراغ کیف پولمان برویم، شاید در سال جدید بهتر باشد بیندیشیم که آیا یک فعالیت غیرمصرفی، مانند یک پیاده‌روی زمستانی یا انجام کار داوطلبانه، می‌تواند ما را به اهداف درونی‌مان همچون رشد فردی یا توسعه روابط نزدیک‌تر کند. این اهداف همواره با بهبود سطح رفاه فردی مرتبط بوده‌اند.

افسانه پنجم: خرید هدیه بهترین روش برای ابراز عشق است

بازاریابان اغلب این پیام را ترویج می‌دهند که حرکات مالی پرهزینه بهترین راه برای نشان دادن عشق و قدردانی نسبت به دیگران است. گسترش این ایده به آن‌ها کمک می‌کند تا محصولات بیشتری بفروشند. با این حال، تحقیقات من نشان می‌دهند که در آغوش گرفتن ایده‌آل‌های مصرف‌گرایانه ممکن است در واقع ما را از دیگران دورتر کند.

پژوهش‌ها نشان داده‌اند که سرمایه‌گذاری در چیزهایی که زمان بیشتری برای ما می‌خرند، و همچنین خرج کردن پول برای دیگران، می‌تواند به سطح بالاتری از رفاه منجر شود. ترکیب این یافته‌ها نشان می‌دهد که هدیه دادن زمانمان به دیگران ممکن است راهی عالی برای ابراز محبت باشد و می‌تواند اثری مثبت و زنجیره‌ای ایجاد کند.

برای نمونه، پیشنهاد نگهداری از فرزند یک دوست یا یکی از اعضای خانواده که مشغله زیادی دارد، کمک به یکی از بستگان برای انجام یک پروژه خانگی، یا ارائه مهارت‌هایتان برای راهنمایی یا آموزش چیزی جدید یا مفید به یک نفر می‌تواند برای دیگران بسیار ارزشمند باشد.

برای سال ۲۰۲۵، به یک تصمیم سال نو بیندیشید که هم به کیف پولتان رحم کند و هم با سیاره مهربان‌تر باشد: می‌توان در برابر فشارهای تجاری برای مصرف بیش از حد مقاومت کرد و راه‌هایی برای لذت بردن از خوشی‌های ساده زندگی یافت—خوشی‌هایی که بسیاری از آن‌ها رایگان هستند.

---

درباره نویسنده:
اولایا مولدس آندرس؛ مدرس ارشد بازاریابی، دانشگاه کاردیف